AAK, SPAANSE

Ook vroeger vaak Veld Esdoorn genoemd

INHEEMSE SOORTEN

variëteit, zeldzaam tot zeer zeldzaam

spaanse aak/veld-esdoorn  ACER CAMPESTRE

Spaanse Aak, tekening pul hoftijzer 2005

Esdoorns zijn winterkale bomen en struiken. Bladeren tegen-overstaand, gewoonlijk gelobd. Kenmerkende gevleugelde vruchten, tweedelige splitsvruchten, lijkend op de vruchten van de es (fraxinus) maar dan in paren.

De Spaanse Aak of Veld-Esdoorn is inheems in Europa. Vaak in heggen. In ons land gewoonlijk vaak als struik. Op kalkrijke grond als boom ( 4,5 – 9 meter, of hoger tot 25 meter). De stam is herkenbaar met kurkvorming.

Stam van de Spaanse Aak, foto www.wilde-planten,nl

Bloemen hermafrodiet, gegroepeerd in rechtopstaande bloeiwijzen van een stuk of tien. Ze verschijnen eind april/begin mei en ontwikkelen zich tot hangende vruchten.

De fris groene bladeren worden in de herfst goudgeel tot rood (te zien in de riverdalen in Zuid Limburg).

Kenmerkend voor de Spaanse Aak is een melkachtig, zoete sap, dat uitgezweet wordt door de bladeren.

www.wilde-planten.nl

In de collectie van enkele heemtuinen en bijzondere tuinen kan men ook de Spaanse Aak bewonderen. Zoals in het landschapstuk van de HORTUS in Nijmegen en de Heemtuin West Betuwe in Geldermalsen.

GEBRUIK

In heggen werd het snoeihout gebruikt als goed brandhout, maar het is ook geschikt hout voor houtdraaierij en houtsnijden. Er werden vooral muziekinstrumenten mee gemaakt, zoals fluiten en violen. Het hout is vrij sterk, een mooie tekening en de klank ervan is mooi. Het enige nadeel is dat het hout gevoelig is voor houtworm. De takken met kurkvorming die vast blijft zitten zijn erg geschikt om als zitstokken voor bijvoorbeeld kippen gebruikt te worden. Vroeger werd het jonge blad als voeding aan vee gegeven. Het afgevallen herfstblad verteerd snel en verbeterd de kwalitiet van de grond.

ERFGOED

Op meer plekken werden Spaanse Aken als heggen aangeplant. Zoals in de traditionele Zeeuwse hagen, die gelukkig nu weer worden aangeplant. Deze haag werd meestal aangeplant met 60% meidoorn en voor de rest in gelijke delen van 20% met sleedoorn en veld-esdoorn. Soms werden er ook nog andere soorten door gezet als Hondsroos en zelfs Liguster en Gelderse Roos. Dit geeft een goed functionerende veekering. Waarin gelijk dieren en vogels een goede leefplek mee krijgen en ook de aanwezigeheid van insecten met vlinders bevorderd worden. In de winterperiode werden de hagen gesnoeid en zonodig doorgevlochten en bijgeplant.

WAARDPLANT

De Spaanse Aak is een belangrijke nectarplant voor bijen. Voor de nachtvlinder de Hazelaaruil is de Spaanse Aak een waardplant. In de herfst doen trouwens vooral vinken zich te goed aan de vruchten van de Spaanse Aak.

EETBAAR

Net als bij de gewone esdoorn kan men van de Spaanse Aak in het voorjaar beperkt boomsap aftappen. Het bevat tot 6% suiker. Alleen is de opbrengst vrij gering en veel minder dan die van bijvoorbeeld Berken. In de droge stof uit dit boomsap zitten hoofdzakelijk suiker in de vorm van Sacchorose. Verder in kleine hoeveelheden 0,4% eiwit en 0,3% organische zuren. Het sap wordt gebruikt voor voorjaarsreinigings-kuren.

BIJZONDERHEID

Net als alle andere Esdoorn-soorten bevat De Spaanse Aak zeepstof. Deze gaat ontstekingen tegen. Daarnaast bevat de plant in mindere mate phenolverbindingen zoals Flavonoide. Spaanse Aak bevat geen Hypoglycine A, een stof die in verband met de giftigheid voor paarden bij Esdoorn wordt onderzocht. Alleen de Gewone Esdoorn en de Canadeese Veder-esdoorn bevatten deze giftige stof. Het eten van jong blad, maar zeker de vruchten en kiemen kan zelfs dodelijk voor paarden zijn.

Inlichtingen over het aftappen van boomsap, vindt men op natuur-keuken.nl

Meer weten over de Spaanse Aak, kijk dan op wilde-planten.nl

Reacties zijn gesloten.