ZILVER-SPAR

Hoge inzichten. Een weids blikveld.

ZILVERSPAR = Abies Alba Aangeplant, maar intussen ingeburgerd

Net als andere sparren groeit deze boom hier van oorsprong niet. Aantal sparrensoorten hier al vroeg in onze geschiedenis aangeplant. Bepaalde soorten ingeburgerd.

Silver Fir(eng)   Sapin(fr)

De zilverspar is inheems in de Middel-Europese bergen, op hoogten van 800 tot 2000 meter. Aangeplant in Nederland voor de houtproduktie. Groeit in het begin langzaam, later sneller. Heeft nogal veel te lijden van vroege nachtvorst en bladluis. Bereikt een hoogte van 45 meter en heeft dan een omtrek van rond de 5m.

Manlijke bloemen gegroepeerd onder de scheuten van vorig jaar. Werpen hun stuifmeel in april. De vrouwelijke bloemen, eerst groen, ontwikkelen zich tot kegels van 12 x 3 cm., bij rijpheid roodbruin, met naar beneden gebogen bracteeën. Naalden hebben een witte streek op de rugzijde. schors is donker grijsachtig en bij oude bomen in kleine vierkantjes gebarsten. De kegels worden vaak opengebroken door eekhoorns op zoek naar zaad.

De zilverspar levert vurehout en wordt als kerstboom gebruikt.

Zie verder bij SPAR

ZUURBES of te wel Berberis

ZUURBES  heerlijke frisheid en stekende doorns

Zuurbes , tekening paul hoftijzer

Zuurbes = Berberis vulgaris is een vroeger zeer algemeen voorkomende hier groeiende plant uit de Berberisfamilie. Lange tijd was het in vele landen van Europa verboden om zuurbes aan te planten.

Omdat men pas laat wist dat zuurbes een tussenwaardplant is voor zwarte roest, een schimmel, die vooral gewone tarwe en rogge aantast, waren graan-verbouwende boeren erg tegen zuurbes, die volgens hen de oorzaak was van die schimmel. Dit in tegenstelling van velen die zuurbes gebruikten bij onder andere het maken van jam en marmelade. Pas in 1865 werd wetenschappelijk vastgesteld dat zuurbes slechts als doorgeef-plant een facet uit de cyclus van zwarte roest was en de graan zelf de belangrijkste schakel ervan. Heeft de berberis aan de onderzijde van het groene blad oranje-gele vlekken is het vaak door zwarte roest aangetast.

Zuurbes kan best hoog uitgroeien tot 4 meter toe. Het bloeit in mei en juni met gele bloemen. De bloemen reuken erg lekker. Van augustus tot oktober kan men de zure felrode bessen oogsten. De plant heeft blad-doorns en de onderzijde van de groene bladeren zijn grijsgroen. De herfstkleur van de plant vaak samen met de bessen is erg mooi. De plant groeit in grote delen van Europa en Azië. Het groeit vooral op wat schrale, vrij droge grond veelal op kalkhoudende grond langs bosranden en bij struikgewas aan de voet van heuvels en bergen.

Meer botanische informatie: https://wilde-planten.nl/zuurbes.htm

Natuurlijk staat zuurbes ook in het bestand van eetbare planten geschikt voor Permacultuur: https://www.permacultuurnederland.org/planten.php

AANPLANT

Plantje van Berberis Vulgaris zijn hier en daar te koop voor 1,25 per stuk voor plantjes van 80 cm. Het liefst in de herfst of winter planten. Er worden heel veel bontkleurige variëteiten van berberis te koop aangeboden, Zelf zou ik alleen de oorspronkelijke berberis vulgaris = zuurbes hier planten.

Pas op: de onrijpe bessen en andere delen van de plant bevatten de stof Berberine ( een natuurlijk zout dat werkt tegen bacteriele ziektes). Delen van de zuurbes zijn al zeer lang tegen diverse ziektes in gezet.

De site www.boom-wijsheid.nl is nog steeds in een opbouw-fase

Regelmatig werken wij aan deze site over vooral inlandse bomen. Dat kan botanisch, maar ook een ervaring met een boom, mythische achtergronden of medisch & andere gebruik zijn.

Bomen die we tegenwoordig tegen komen op onze wandelingen en bezoeken aan bijzondere plekken als de HORTUS in NIJMEGEN en de HEEMTUIN in Geldermalsen inspireren ons daarbij erg. Of gewoon als we in de Spoorkuil in Nijmegen onze hond uitlaten. En we ineens bij een nog niet eerder opgemerkte boom staan. Nu hebben we al ons leven lang iets met bomen of misschien wel bomen met ons. Basis voor deze site is dan ook ons eerdere boek “het eeuwenoude lied van de bomen” dat in 2002 en 2003 in twee drukgangen is verschenen. Jammer genoeg is dat boek niet meer aan te schaffen.

Wil je bijdragen aan deze site kan dat ook. Stuur dan je tekst, gedicht, verhaal, foto of tekening naar me per mail.

De bomen komen uiteindelijk te staan in een Alfabetische volgorde volgens de door ons gebruikte Nederlandse naam. Dus de eerste boom is dan de (Spaanse) Aak. Gevolgd door de (Grauwe en Witte) Abeel. Dan waarschijnlijk de Abrikoos, Amandel en andere bomen beginnend met een A. Maarde eerste tijd zal het soms chaotisch voorkomen. Iedereen is gewaarschuwd. Dan wil niet zeggen dat de inhoud van de al geplaatste delen niet zinvol is om te lezen. Daar gaan we in ieder geval van uit. Nijmegen mei 2022, Paul (& Neeltje) Hoftijzer

ELS, WITTE

Witte Els

INHEEMSE SOORTEN

variëteit, zeldzaam tot zeer zeldzaam

witte els

adler(eng)  aune(fr)

s.g.                          fearn       kleur: karmozijn

® Profetisch en beschermend.

Derde Maand: januari (colin murray).

Bardische waarde: drievuldigheid.

Paterson/Keltische Astrologie: 18 maart – 14 april

Mars & Maurth – Pentagram of de Havik – goden: grieks – ares, keltisch – bran, arthur, airem en teutates.

In Ierland beschouwt men het nog steeds als misdadig wanneer iemand een heilige els omhakt. De persoon, die dat doet is persoonlijk verantwoordelijk als er in het dorp ongelukken voor doen.

De deva ( geest) van de els is blijkbaar agressief en wordt in staat geacht het huis van de schuldige in brand te steken. De els is in principe de boom van het vuur, en het soepele hout is goed bestand tegen de inwerking van water. Een van de tekens van de heiligheid van de els ziet men wanneer hij geveld wordt. De binnenkant van de bast, die eerst wit is, scheidt later een rode stof af, die sterke overeenkomst vertoont met menselijk bloed.

De elzetak van Bran was het teken van de wederopstanding, gesymboliseerd door de spiraal van elzeknoppen.

ELS, ZWARTE

Zwarte Els

Algemene Soorten

Inheemse soorten/algemeen voorkomend

Zwarte Els     Alnus Glutinosa                                    

adler(eng)  aune(fr)

S.G.                          fearn       kleur: karmozijn

® Profetisch en beschermend.

Derde Maand: januari (colin murray).

Bardische waarde: drievuldigheid.

Paterson/Keltische Astrologie: 18 maart – 14 april

Mars & Maurth – Het pentagram of de havik – goden: grieks – ares en keltisch – bran, arthur, airem, teutates

De zwarte Els is inheems in Europa. Groeit op vochtige, moerasachtige grond en langs riviertjes. Hout wordt voor vele doeleinden gebruikt. Hoogte 19 meter of meer. Manlijke en vrouwelijke delen gescheiden op dezelfde boom. De manlijke verschijnen in het vroege voorjaar als lange hangende katjes. de vrouwelijke bloeiwijzen zijn kleine rechtopstaande katjes, die in de lente verschijnen aan de toppen van scheuten. Na rijping vormen zij groenige houtige kegels tot 2 cm. , de ‘elzeproppen’.

ESDOORN, GEWONE

Esdoorn

INHEEMSE SOORTEN

variëteit, zeldzaam tot zeer zeldzaam

gewone esdoorn     ACER PSEUDOPLATANUS érable(fr)

De gewone Esdoorn is inheems in Midden en Zuid Europa. Het hout is bruikbaar voor o.a. kleine voorwerpen, van violen tot lepels, en ook voor fineer. Hoogte tot rond 30 m. Kan erg hard groeien.

Bloemen( wit/groenwit) in hangende trossen tot 12 cm. lang.

Vruchten met vleugels, 2,5 cm, vaak helderrood in de zomer.

In park Zijpendaal bij Arnhem staat een exemplaar van 35m. hoog en een omvang van 680 cm.

De wetenschappelijke naam van de esdoorn “ACER” betekent -scherp-, omdat de Romeinen het hout gebruikten voor het maken van speren.

De gewone esdoorn komt als sierboom veel voor. Er zijn vele variëteiten, die vooral in bladkleur verschillen. Esdoornhout is als het goed droog is stabiel en buigzaam. het is geschikt voor allerlei draaiwerk, gereedschap, golfclubs, meubelen en vloeren.

Daarnaast wordt het gebruikt voor speciale onderdelen van muziekinstrumenten, zoals het onderblad van een viool en de hoofdbalk van een klavier.

FLADDERIEP

INHEEMSE SOORTEN

variëteit, zeldzaam tot zeer zeldzaam

steel- of fladder-iep ULMUS orme(fr)

De Steel-iep ULMUS LAEVIS is inheems in Europa. Hoogte tot 20m.

Bloemen (wit)ontluikend in maart, op ongewoon lange stelen, waardoor ze in de wind trillen. Vruchten ( groen, plat) gevormd in mei, ongeveer 1,2 cm. lang met witte haren rond de randen.

Iepehout is van hoge kwaliteit en heeft vaak een fraai gevlekte tekening. Omdat iepehout niet gemakkelijk verrot is het geschikt voor gebruik in en bij water: bootkielen en meerpalen. Iepebast werd verwerkt tot touw. De bast wordt voor medische doeleinden gebruikt. Het loof werd aan het vee gevoerd.

Omdat de fladderiep bijna niet gevoelig is voor de iepenziekte zullen er over een tijdje alleen van deze soort monumentale bomen in Nederland te vinden zijn.