boomwijsheid

hoge inzichten en een weidse blik

DE SPAR

De spar is een oorspronkelijk hier niet inheemse naaldboom van de Familie  Pinaceae

Groenblijvende naaldbomen. Loof naaldachtig, lang en slank, in bundels van twee tot vijf, zelden alleenstaand of meer dan vijf, die dan bij samendrukking een smalle cilinder vormen, waarvan ieder blad een sector vormt. Manlijke en vrouwelijke bloemen gescheiden aan dezelfde boom; de manlijke gegroepeerd aan de basis van nieuwe scheuten, de vrouwelijke aan de top. Vruchten in de vorm van houtige kegels, die gewoonlijk in twee jaar rijpen.

Alleen de Grove Den uit deze bomenfamilie is hier inheems. Samen met de Taxus en Jeneverbes zijn dat de enige inheemse naaldbomen in de Lage Landen.

Diverse soorten Sparren zijn hier al zeer lang van elders aangeplant. Waarbij sommige soorten zelfs in de tijd zijn ingeburgerd.

De ZILVERSPAR Silver Fir(eng)         sapin(fr)

Geslacht  Abies  Familie  Pinaceae

Groenblijvende coniferen met enkelvoudige naalden en bloemen van beide geslachten aan dezelfde boom. De bovenste takken dragen de stevige cilindervormige kegels, die uiteenvallen als ze rijp zijn. Ook worden ze wel opengebroken door eekhoorns, die op zoek zijn naar de zaden. Hierbij blijft de centrale spil van de vrucht op de bomen.

De ZILVERSPAR (Abies Alba) is een boom, die pas laat over de noordelijke landen van Europa verspreid is. Maar groeit van nature wel in de rest van Europa. De naaldboom bereikt een hoogte van 45 meter en heeft dan een omtrek van rond de 5 meter. Manlijke bloemen gegroepeerd onder de scheuten van vorig jaar. Geeft veel stuifmeel in april. De vrouwelijke bloemen, eerst groen, ontwikkelen zich tot kegels van 12 x 3 cm Als ze rijp zijn worden ze roodbruin, met naar beneden gebogen bracteeën. Naalden hebben een witte streek op de rugzijde. De schors is donker grijsachtig en bij oude bomen in kleine vierkantjes gebarsten. De kegels worden regelmatig opengebroken door eekhoorns op zoek naar zaad. De opengebroken en leeg gegeten resten vindt men vaak aan de voet van de bomen.

De zilverspar levert vurenhout en wordt net als de blauwspar ( uit Noord Amerika) en de Nordmann-spar als kerstboom geteeld.

Medisch

De knoppen en naalden van de zilverspar worden gebruikt om de slijmoplossende en ontsmettende zilversparolie te maken. Deze olie wordt gebruikt in astma-inhalers en in diverse hoestdranken. Net zoals de olie van de grove den wordt het gebruikt in vele toiletartikelen en voor de geur.

DOUGLAS-SPAR

Douglasspar – Pseudotsuga menziesii is rond 1826 door de Schotse Botanicus David Douglas in Schotland voor het eerst in Europa geintroduceerd. Hij heeft de boom uit zaad laten opkweken. De boom is massaal in Europa vooral als mijnhout aangeplant en komt thans in het wild gewoon voor. Ingeburgerd in het Oostelijk deel van Nederland rond 1975 – 1999.

Meer weten over de Douslas-spar , kijk dan op wilde-planten.nl

NORDMANN-SPAR

De Kaukasische ZILVERSPAR (Abies Nordmanniana), Nordmannspar of Krimspar is in 1838 door de Finse bioloog Alexander von Nordmann (1803-1866) in West-Europa geïntroduceerd.

Sporkehout (FRANGULA ALNUS) is een verbastering van Sprokkelhout. Om de reinigende eigenschappen van de boom ook vaak Vuilboom genoemd. De plant hoort bij de Wegedoornfamilie, waarvan Wegedoorn hier ook in de Lage Landen voorkomt. Sprokehout komt vaker als de Wegedoorn hier alleen als struik voor. Beide horen bij de inheemse houtige gewassen, die eigenlijk vaker aangeplant zouden moeten worden.

Sporkeboom heeft veel namen, die vaak samen hangen aan vroeger gebruik ervan: spork, gewone vuilboom, bloedboom, pijlhout, hondskers, honzehout, sprokkel, peggehout, duvelskeersj, houtjeshout, buskruithout, en stinkboom.

BOTANISCH

De bladverliezende struiken ( soms bomen) groeien vaak veelstammig uit. Vrij breed tot wel 4 meter, tot 7 meter hoog.

In Nederland is sporkehout een algemeen voorkomende heester in laagveengebieden, aangeplant bos in de IJsselmeerpolders en de duinen, hoewel ze zeldzaam is op de Waddeneilanden. Op kleigrond groeit de boom van nature nooit.  In België is de struik of boom zeer algemeen in de Kempen en de Ardennen. De plant groeit vaak in natte en zure bosranden samen met wilde kamperfoelie.

NUTTIG

Sporkehout is een waardplant voor de citroenvlinder en het boomblauwtje.De Ook een aantal motten leeft van het blad van deze heester, net als meerdere wantsen en motten. Het is een belangrijke voedingsplant voor honingbijen. De zaden worden gegeten door vogels als lijster en fazanten, die zo voor de verspreiding ervan zorgen.

GEBRUIK

Het hout werd vroeger veel gebruikt, zoals voor het maken van houtskool waarmee goed getekend kan woden, maar waarmee ook buskruit gemaakt kon worden. De twijgen werden gebruikt in bijenkorven. En de bessen als verfstof om sapgroen en schijtgeel te krijgen.

MEDISCH

Sporkehout is voor mensen onsmakelijk en licht giftig, maar zowel de bessen als de bast kunnen als laxeermiddel gebruikt worden. De bast bevat 3-7% antronincine, dat de wand van de endeldarm aanzet tot beweging. Vandaar de naam vuilboom, omdat men zo de darmen goed kan ledigen.