ELS, WITTE

Witte Els

INHEEMSE SOORTEN

variëteit, zeldzaam tot zeer zeldzaam

witte els

adler(eng)  aune(fr)

s.g.                          fearn       kleur: karmozijn

® Profetisch en beschermend.

Derde Maand: januari (colin murray).

Bardische waarde: drievuldigheid.

Paterson/Keltische Astrologie: 18 maart – 14 april

Mars & Maurth – Pentagram of de Havik – goden: grieks – ares, keltisch – bran, arthur, airem en teutates.

In Ierland beschouwt men het nog steeds als misdadig wanneer iemand een heilige els omhakt. De persoon, die dat doet is persoonlijk verantwoordelijk als er in het dorp ongelukken voor doen.

De deva ( geest) van de els is blijkbaar agressief en wordt in staat geacht het huis van de schuldige in brand te steken. De els is in principe de boom van het vuur, en het soepele hout is goed bestand tegen de inwerking van water. Een van de tekens van de heiligheid van de els ziet men wanneer hij geveld wordt. De binnenkant van de bast, die eerst wit is, scheidt later een rode stof af, die sterke overeenkomst vertoont met menselijk bloed.

De elzetak van Bran was het teken van de wederopstanding, gesymboliseerd door de spiraal van elzeknoppen.

ELS, ZWARTE

Zwarte Els

Algemene Soorten

Inheemse soorten/algemeen voorkomend

Zwarte Els     Alnus Glutinosa                                    

adler(eng)  aune(fr)

S.G.                          fearn       kleur: karmozijn

® Profetisch en beschermend.

Derde Maand: januari (colin murray).

Bardische waarde: drievuldigheid.

Paterson/Keltische Astrologie: 18 maart – 14 april

Mars & Maurth – Het pentagram of de havik – goden: grieks – ares en keltisch – bran, arthur, airem, teutates

De zwarte Els is inheems in Europa. Groeit op vochtige, moerasachtige grond en langs riviertjes. Hout wordt voor vele doeleinden gebruikt. Hoogte 19 meter of meer. Manlijke en vrouwelijke delen gescheiden op dezelfde boom. De manlijke verschijnen in het vroege voorjaar als lange hangende katjes. de vrouwelijke bloeiwijzen zijn kleine rechtopstaande katjes, die in de lente verschijnen aan de toppen van scheuten. Na rijping vormen zij groenige houtige kegels tot 2 cm. , de ‘elzeproppen’.

ESDOORN, GEWONE

Esdoorn

INHEEMSE SOORTEN

variëteit, zeldzaam tot zeer zeldzaam

gewone esdoorn     ACER PSEUDOPLATANUS érable(fr)

De gewone Esdoorn is inheems in Midden en Zuid Europa. Het hout is bruikbaar voor o.a. kleine voorwerpen, van violen tot lepels, en ook voor fineer. Hoogte tot rond 30 m. Kan erg hard groeien.

Bloemen( wit/groenwit) in hangende trossen tot 12 cm. lang.

Vruchten met vleugels, 2,5 cm, vaak helderrood in de zomer.

In park Zijpendaal bij Arnhem staat een exemplaar van 35m. hoog en een omvang van 680 cm.

De wetenschappelijke naam van de esdoorn “ACER” betekent -scherp-, omdat de Romeinen het hout gebruikten voor het maken van speren.

De gewone esdoorn komt als sierboom veel voor. Er zijn vele variëteiten, die vooral in bladkleur verschillen. Esdoornhout is als het goed droog is stabiel en buigzaam. het is geschikt voor allerlei draaiwerk, gereedschap, golfclubs, meubelen en vloeren.

Daarnaast wordt het gebruikt voor speciale onderdelen van muziekinstrumenten, zoals het onderblad van een viool en de hoofdbalk van een klavier.

FLADDERIEP

INHEEMSE SOORTEN

variëteit, zeldzaam tot zeer zeldzaam

steel- of fladder-iep ULMUS orme(fr)

De Steel-iep ULMUS LAEVIS is inheems in Europa. Hoogte tot 20m.

Bloemen (wit)ontluikend in maart, op ongewoon lange stelen, waardoor ze in de wind trillen. Vruchten ( groen, plat) gevormd in mei, ongeveer 1,2 cm. lang met witte haren rond de randen.

Iepehout is van hoge kwaliteit en heeft vaak een fraai gevlekte tekening. Omdat iepehout niet gemakkelijk verrot is het geschikt voor gebruik in en bij water: bootkielen en meerpalen. Iepebast werd verwerkt tot touw. De bast wordt voor medische doeleinden gebruikt. Het loof werd aan het vee gevoerd.

Omdat de fladderiep bijna niet gevoelig is voor de iepenziekte zullen er over een tijdje alleen van deze soort monumentale bomen in Nederland te vinden zijn.

GASPELDOORN

Stekelbrem/Gaspeldoorn

Andere bomen/struiken

Stekelbrem/Gaspeldoorn    ULEX EUROPEUS    Furze/Gorse(eng)    

S.G.(extra)                                           Ohn                 kleur: goudgeel

® Goed in verzamelen, een ekster.

BACH – (onzekerheid) wanhoop, verslagenheid, niet meer durven hopen op herstel, bij chronische problemen en ziekte.

Ulex Europeus. De gaspeldoorn is een stekelige, altijdgroene struik of heester. Vrij zeldzame doornstruik tot 2 m., voorkomend op ruige terreinen met veel gras, vooral heide- en heuvelgebieden.

Langs de hele Atlantische kust van Europa. De heldergele, amandelgeurige bloemen komen uit vanaf februari, al bloeien ze het meest overvloedig in april en mei. Bloeit soms al in december/januari.

HAAGBEUK

Haagbeuk

INHEEMSE SOORTEN

variëteit, zeldzaam tot zeer zeldzaam

haagbeuk           Carpinus Betulus    hornbeam(eng)

BACH 17- (onzekerheid) het ‘maandagmorgen gevoel’, talmen, uitstellen.

Carpinus Betulus. De haagbeuk is een soortgelijke boom als de beuk, hoewel veel kleiner (maximaal 19 m.). te vinden in bossen en kreupelhout. De hangende mannelijke en rechtopstaande vrouwelijke bloemen zijn groenbruin en openen zich in april/mei. De katjes blijven in de knop gedurende de winter en komen pas in het voorjaar te voorschijn. vruchten zijn kleine nootjes met grote opvallende bracteeën. De haagbeuk is inheems in Klein Azië

en Europa. Veel aangeplant als haag, park- en straat-boom. Het harde fijn-vezelige hout wordt gebruikt voor hamers, kegels en bepaalde beweegbare piano-onderdelen. De bladeren kleuren helder geel in de herfst. De schors is grijs met bruine strepen en met verticale schorslijsten.

In Utrecht in het Hooglandsepark staat een haagbeuk, geplant tussen 1750 en 1800, 25 meter hoog en met een omvang van 480 cm.

De haagbeuk is een belangrijke boom van de rijkere vochtige loofbossen. Hij groeit daar van nature samen met de zomereik, de winterlinde en de hazelaar. De mooiste haagbeukbossen komen vooral in zuid limburg en in de beekdalen in oostelijk Nederland voor.

Een van de meest wonderbaarlijke boomvormen is de geknotte haagbeuk. Om de boom tegen veevraat te beschermen wordt hij op 2 of 3 meter hoogte afgezet en gesnoeid. op den duur ontstaan zo grillige boomvormen, die in de avondschemering meer weg hebben van een vergadering spoken. Even over de grens bij Oldenzaal in Bentheim staan indrukwekkende knothaagbeuken. In de oerbossen van Neuenburg en Hasbruch vindt men er nog veel meer.

In Zuid limburg wordt de haagbeuk als perceelscheiding benut.

HEGGERANK

Heggerank is een algemene tweehuizige klimplant met een dikke, soms zeer grote knolvormige wortelstok. Stengels tot 4 meter lang.

De plant is giftig, maar wordt medicinaal gebruikt. De rode bessen zijn uiterst giftig ( slechts vijftien zijn al dodelijk voor een kind). rijp in augustus tot oktober.

HEGGERANK

HEGGERANK = Bryonia Dioica (Komkommerfamilie)

Heggerank is een algemene tweehuizige klimplant met een dikke, soms zeer grote knolvormige wortelstok. Stengels tot 4 meter lang.

De plant is giftig, maar wordt medicinaal gebruikt. De rode bessen zijn uiterst giftig ( slechts vijftien zijn al dodelijk voor een kind). Rijp in augustus tot oktober. De wortels, die bietachtig zijn, werden vroeger als sterk afdrijvend middel gebruikt. Overdosis geeft ademhalimgsproblemen tot dodelijke verlamming van de luchtwegen toe.

HEIDE

Heide

Inheemse soorten

Andere bomen, struiken

Heide            Calluna Vulgaris                                            

Heather(eng)      Bruyere(fr)

S.G.(extra)                  Ur          kleur: paars

( het keltische letterteken Ur heeft ook een relatie met de Maretak  Viscum Album, zie verder daar)

® Verbindt met het innerlijke zelf, alles geneest.

Binding met het teken schorpioen.

BACH -(eenzaamheid) geobsedeerd door eigen problemen en ervaringen, spraakzaam, zich vastklampen aan elke toehoorder.

Calluna vulgaris, struikheide is een bekende groenblijvende struik, die enorme heidevelden aan het eind van de zomer paars kleurt. Bloeit van juli tot september. De bloemen zijn mauve, roze en soms wit.

HULST

Geslacht  Ilex   Familie  Aquifoliaccae

Meestal groenblijvende bomen en struiken. Kenmerkend is de diepe was-glans, de kleur en de vorm van de bladeren. Blad is meestal stekelig en gegolfd en getand, eindigend in een doorn. Aan een plant soms sterk wisselend in vorm. Leerachtig, aan de bovenzijde donkergroen, onderzijde lichter groen.  Manlijke en vrouwelijke bloemen, klein, kort gesteeld in schijntrossen, witte sterretjes, zacht geurend, op afzonderlijke bomen. Vruchten giftig, bestaande uit één of meer zaden met een vlezige bedekking, meestal fel scharlakenrood van kleur.

HULST      BOTANISCH

Hulst is een inheemse soort, de oorspronkelijke variëteit komt nog vrij zeldzaam voor.

  • ILEX Aquifolium                                

Hulst is een groenblijvende boom of struik met glanzende donkergroene bladeren met prikkels en rode bessen. Inheems in West Azië en Europa. Hoogte meestal tot 10 meter, soms veel groter tot wel 25 meter. Komt voor in bossen, hagen en in kreupelhout. Bloemen klein en wit, vaak met een beetje paars. Hulst bloeit van mei tot augustus. De bessen zijn helder rood en blijven de hele winter aan de struik. De bessen zijn pas in het najaar rijp.

De hoogste hulst in ons land staat in Zelhem (Gelderland) en is 18 meter hoog. Aan de dorpsstraat in Havelte (Drenthe) staat een hulst geplant tussen 1700 en 1750, met een omvang van 4 meter.

Nuttig gebruik van Hulst

Het hout was vroeger zeer gewild voor schaakstukken, inlegwerk en houtgravures. Omdat het hout hard en fijnvezelig is wordt het nog steeds gebruikt voor o.a.: houtdraaierij, bij inlegwerk en voor gravures.