Categorie: botanisch

INHEEMSE SOORTEN

variëteit, zeldzaam tot zeer zeldzaam

zwarte populier      POPULUS NIGRA

peuplier(fr)

De Zwarte Populier is inheems in Europa en West Azië. Er bestaan vele variëteiten, die bijna altijd goed hout leveren. Hoogte tot 30 m. bloemen ontluiken in maart, de manlijke rood en de vrouwelijke groenachtig, beide ongeveer 5 cm. Vruchtkatjes ongeveer 7,5 cm. lang, laten de witte katoenachtige zaden in juni los. Bladeren met voorwaarts gerichte tanden en afgeplatte stelen. Bij de echte zwarte populier zijn scheuten, bladstelen, hoofdnerven en bloemstelen niet behaard. Bij vele variëteiten wel.

De italiaanse populier is een manlijke kloon, door stekken vermeerderd afkomstig van een boom uit Lombardije in Italië uit begin van de 18^e eeuw. De zuilvormige habitus is kenmerkend voor de italiaanse populier/populus nigra cv”Italica”. Vaak aangeplant op kerkhoven).

In Maastricht staat een Canadese populier ( populus x euramericana) van 35 meter hoog. Naast het schouwpad langs de wetering in Schalkhaar staat een zwarte populier van 39 meter.

De populier die nu ons landschap op vele plaatsen domineert is eigenlijk een laat achttiende-, negentiende-eeuws verschijnsel.

Door de kruising van de zwarte populier met de amerikaanse populier (de Canadapopulier) nam de verspreiding een hoge vlucht. De populier is tweehuizig. Bijna altijd worden alleen mannelijke bomen aangeplant ( de vrouwelijke geven veel zaad met wolachtige pluizen, die veelal als bijzonder hinderlijk worden ervaren, zeker als het als een soort sneeuw uit de bomen naar beneden valt).

In de beekdalen in Brabant heeft de Canadees bijna alle oorspronkelijke boomsoorten verdrongen. Het populierehout ervan is de grondstof voor klompen (wilg geeft een betere kwaliteit klompen). De vele klompenmakerijen hebben de aanplant in de negentiende eeuw sterk bevorderd. Dit temeer omdat de populier snel groeit en al binnen 30 jaar gerooid en verwerkt kan worden.

Lucifers worden ook van populierehout gemaakt, maar ook kisten, kratten, pallets, multiplex en houtwol. Het hout is daarnaast ook geschikt voor fijner werk als fineer, tekenborden, onderdelen van meubels en kleine huishoudelijke artikelen. Omdat het hout vrijwel reukloos is wordt het gebruikt voor wanden van silo’s e.d.

BOTANISCH

Pruimen zijn lage, bladverliezende bomen of struiken, die meestal al in april – begin mei bloeien met vaak heel lekker ruikende bloesem.Pruim heet in het Latijn Prunus Domestica. Hoort bij de rozenfamilie. Pruimenbomen zijn eenhuizige planten. Ze moeten daarom door insecten worden bestoven. Voor een goede vruchtzetting moet u twee rassen aanplanten die tegelijkertijd bloeien en jaarlijks veel stuifmeel leveren. Er bestaan wel rassen, die in een kleine tuin passen en zichzelf bevruchten. Naast beperkte bestuiving heeft vooral te koud of te nat weer tijdens de bloei invloed op de opbrengst. Een warme plek is daarom gunstig. Als je bij pruimen opbrengst wilt, plant dan meerdere soorten, maar dan wel soorten die elkaar kunnen bevruchten. Rijpe vruchten leveren pruimenbomen vanaf juli tot augustus. Alle planten uit de familie van de rozen worden door vele insecten & vlinders gezocht (en zijn dus nuttige waardplanten).

Pruimen zijn al zeer lang door mensen geplukt en gegeten. Naast de uit wilde soorten ontwikkelde soorten kan men ook nog van wilde voorlopers pruimen plukken en verwerken. Op elk erf stond vroeger wel een pruimenboom. En we zouden nu onze eetbare leefomgeving sterk bevorderen als we in bijna alle tuinen en voedselbossen pruimen in vele soorten zouden planten. 

VOOROUDERS

Een oude soort, die vroeger bij veel huizen en boerderijen stond is de KERSPRUIM

De kerspruim die oorspronkelijk waarschijnlijk in het Midden-Oosten en de Balkan voorkwam is waarschijnlijk een van de voorouders van alle pruimensoorten. Ook bij ons komt hij aangeplant en verwilderd voor. De boom werd vroeger veel in ons land aangeplant, maar wordt tegenwoordig weer veelvuldige geplant.

SLEEDOORN DE MOGELIJKE ANDERE VOOROUDER

De sleedoorn is waarschijnlijk een andere voorouder van de gekweekte pruim. Deze warrige struik kan wel 6 meter hoog worden en is een goede bescherming om rond een terrein te plaatsen. Zie verder op: http://www.natuur-keuken.nl/eten/slee-pruim-of-doorn-levert-echt-zure-vruchten/

Ratelpopulier

INHEEMSE  SOORTEN

oorspronkelijke variëteit – vrij zeldzaam

ratelpopulier/esp    Populus Tremula

ook: trilpopulier

aspen(eng)  tremble(fr)

s.g.                          eadha       kleur: zilverwit

® Helpt bij wedergeboorte, voorkomt ziekte.

Populus Tremula. Inheems in Europa, Noord Afrika en Azië. De esp is een kleine boom tot maximaal 15 m. Vormt in het wild gewoonlijk dichte bosjes door de groei van veel wortelscheuten. Familie van de grote zwarte populier. Groeit op arme grond en in vochtige bossen.

Bloeit van februari tot april: de manlijke katjes rozeachtig met grijze zijde-achtige haren, ongeveer 5-10 cm. lang. De vrouwelijke met dezelfde kleur. Vruchtkatjes ongeveer 10 – 12,5 cm. lang, bij rijpheid witte wollige zaden vrijlatend in mei. Bladeren bijna rond met gegolfde randen, op de wortelscheuten vaak wigvormig. De platte bladstelen veroorzaken de trillende ‘ratelende’ beweging van het blad in de wind. Hebben paren klieren aan de voet van de bladschijf. De schors is glad en grijsachtig met horizontale lijnen.

Het kruis van Christus zou van het hout van ratelpopulier zijn gemaakt.

Riet

Andere soorten

Inheemse soorten/algemeen voorkomend

Riet    TYPHA

De kleine en grote lisdodde is een vrij algemene langs oevers en in rietlanden. 

Bedwelmd door de geur van een rode roos verklaren we onze liefde. Toch zijn er rozen die we beter niet kunnen aanplanten of in stand houden.

INVASIEVE PLANTEN tasten onze bio-diversiteit echt aan.

De RIMPELROOS (Rosa Rugosa) die soms ook Bottelroos wordt genoemd komt oorspronkelijk uit NO China, Japan, Korea en ZO Siberie. In de oorsprong-landen groeit deze roos langs de kust en in de duinen. Deze rozensoort wordt hier nog steeds vaak in stedelijke omgeving aangeplant, maar in het duingebied verwilderd bedreigt het vele oorspronkelijke planten, dieren en insecten. Het is echt een invasieve plante die juist door een stevige uitgroei van zijn (ondergrondse)wortels de groei van andere planten onmogelijk maakt. Natuurlijk bloeit deze roos prachtig en vormt heel eetbare grote rozenbottels. Maar dat doen oorspronkelijke rozensoorten van hier ook. Dus als je wilde rozen aanplant gebruik dan Hondsrozen en Egelantier, die zich niet invasief gedragen.

Meer informatie over de Rimpelroos en zijn verspreiding in Belgie en Nederland op wilde-planten.nl

Trouwens er zijn vele oorspronkelijke rozensoorten die soms zelfs hier zeldzaam zijn geworden. We beschrijven niet alle rozensoorten, die we hier kunnen vinden, want daarover kan je een apart boek uitgeven.

De BOSROOS (Rosa Arvensis) die we in Zuid Limburg soms vinden, verder vrij zeldzaam in open plekken in bosgebieden. Deze roos heeft veel mooie witte bloemen.

De HEGGENROOS (Rosa Corymbifere) doet het goed in bosranden en heggen in kalkrijke grond (leem). Toch vrij zeldzaam in Belgie alleen vaker in de Leemstreek en in Zuidelijk Limburg in Nederland. Kruist zich wel met de bosroos en hondsroos.

De KALE STRUWEELROOS (Rosa Dumalis of Vosagiaca) werd vroeger vaak als ondersoort van de Hondsroos gezien. Beide soorten kunnen zich ook onderling inkruisen.

Meer informatie op wilde-planten.nl

De DUINROOS (Rosa Spinossima) geeft struikjes tot 1 meter hoog met in mei-juni herkenbaar simpele iets afwijkende bloemen, die meestal wit, maar soms ook lichtroze kunnen zijn. De bottels zijn erg klein.

De VILTROOS (Rosa Villosa of Tomentosa) Deze roos komt zeldzaam voor in ons land en dan vooral in Zeeuws Vlaanderen en Zuid Limburg verder hier en daar.

Meer informatie op wilde-planten.nl

En de eerder genoemde HONDSROOS (Rosa Canina)

Maar ook de EGELANTIER (Rosa Rubiginosa)

In kruidentuinen bij vele kloosters werd ook vaak de APOTHEKERSROOS (Rosa Gallica) geteeld om er medische olie maar ook geurolie van te maken. Deze roos komt uit West Azie, maar ook uit Midden en Zuid Europa.

De Gewone Sering (Syringa Vulgaris) is een plant uit de olijffamilie, die al in de 16e eeuw hier als sierplant voor tuinen bij buitenhuizen en kastelen uit Zuid Oost Europa is ingevoerd.

Komt plaatselijk hier redelijk vaak voor, vooral in de duinstreek. Pas tussen 1950 en midden jaren zeventig van de vorige eeuw hier ingeburgerd

Het is een bladverliezende struik of boom tot wel 5 meter hoog. De sering bloeit in mei/juni op tweejarig hout in bloemtuilen die paarsachtig tot bijna wit kunnen zijn. Seringenbloemen ruiken erg lekker.

MEDISCH

De bloemen bevatten Syringine, bitterstoffen als Syringopicroside, Syringopicrine en Etherische olie als Farnesol

Het werd als tonikum gebruikt en bij koorts.

De seringenvlinder of seringen-steltmot gebruikt de sering als waardplant, maar ook de wilde liguster, de vlier, de kamperfoelie en de es zijn geschikte waardplanten voor deze vlinder.

Meer informatie op de site van wilde-planten.nl